Çocuk ve Genç Psikoterapisi
Çocuk ve Genç Psikoterapisi ve Danışmanlığı Nedir?
Çocuklarla yürütülen psikolojik danışmanlık süreci, yetişkinlerden farklıdır. Yetişkinler kendi istekleri ve iradeleri ile bir uzmana gitmeye karar verirken, çocuklar bir yetişkinin yönlendirmesi ile sürece başlarlar. Yetişkinler ne konuda yardım istediklerini ve tecrübeleri açıkça ve direk aktarabilirken, çocuklar bunu daha dar bir kapsamda aktarabilirler. Çocuk ve ergen psikologları çocuğun yaşına uygun iletişimi, oyunları, oyuncakları, hikayeleri, resimleri ve çocuk ile arasındaki terapötik ilişkiyi kullanarak çocuğun duygularını ve problemlerini çözmeyi ve bu problemlere ilişkin işlevsel başaçıkma stratejilerini aşılamayı hedeflerler.
Ergenlik; biyolojik gelişim ile başlayan fiziksel değişimlerle beraber, gençlerin benliklerini, ailelerini ve çevrelerini sorguladıkları kafa karıştırıcı, kaygı yaratan ve çatışmaların arttığı bir dönemdir. Bu geçiş döneminde, önceki gelişimsel evrelerde yaşanan zorlukların ve çatışmaların şekil değiştirerek yeniden gündeme gelmektedir. Dolayısıyla; bu dönem bu zorlukların ve çatışmaların telafisine olanak tanımaktadır.
Çocuk ve Genç Psikoterapisi, terapist ve çocuk, ergen ya da aile arasında geçen terapötik görüşmeyi ve etkileşimi içeren bir psikolojik tedavi biçimidir. Çocuk/Genç ve ailelerin problemlerini anlamalarına ve çözmelerine, problemli davranışı değiştirmelerine ve hayatlarında olumlu değişiklikler yapmalarına yardımcı olur.
Çocuklar ve Gençler Ne Zaman Psikolojik Desteğe İhtiyaç Duyar?
Çocuğunuzun aile, eğitim ve sosyal hayatını aksatan davranış ve tutumları varsa, hiç vakit kaybetmeden uzmandan danışmanlık almalısınız. Anne-babalar, çocuklarında gördükleri sorunlu bir davranış hakkında uzmana danışmadan önce şu soruların cevaplarını da değerlendirmelidir:
1. Ne kadar sıklıkla bu davranışı çocuğumda görüyorum? Her gün? Haftada bir?
2. Çocuğum bu davranışı ne kadar şiddetli yaşıyor? Farkında mı? Kontrol edebiliyor mu?
3. Çocuğumun yaşıtları da böyle davranıyor mu?
4. Eğer çocuğumun bu davranışı hakkında yardım almazsam ileride ne olur?
Çocukluk ve ergenlik dönemlerinde çözümlenemeyen psikolojik sorunların ihmal edilmesi yetişkinlikte birçok problemin kaynağı olabilmektedir.
Çocuk ve Ergenlerde Karşılaşılabilen Sorunlar Nelerdir?
-
Gelişme dönemi problemleri (Tuvalet eğitimi, konuşma gecikmesi vb.)
-
Davranışsal problemler (Aşırı kaygı, takıntılar, altını ıslatma, yeme bozuklukları, aşırı mükemmeliyetçilik vb.)
-
Geçiş dönemi ile ilgili problemler (Anne-baba boşanması, okul değiştirme, yeni bir kardeşin gelişi vb.)
-
Öğrenme ve dikkat problemleri
-
Okul başarısında düşüş
-
Okul reddi
-
Sınav kaygısı
-
Depresyon
-
İçe kapanıklık, sosyal izolasyon
-
Kardeş kıskançlığı
-
Aile içi çatışmalar
-
Akran zorbalığı
-
Arkadaş problemleri
-
Stres ve strese bağlı problemler
-
Aşırı agresif davranışlar (Vurma, ısırma gibi)
-
Kayıp ve yas
-
Bilgisayar bağımlılığı
Psikoterapi ve Danışmanlık Sürecinde Hangi Yaklaşım ve Tekniklerden Yararlanıyorum?
Psikoterapi süreci hızlı ilerleyen, sorunları bir anda çözen bir süreç değildir. Bu süreç, karmaşık ve zengin bir şekilde ilerleyen, çocuk ve ergenlerin problemlerini azaltan, onlara içgörü kazandıran ve hayat kalitelerini, işlevselliklerini arttıran uzun bir süreçtir.
Bilişsel-Davranışçı Terapi (BDT); çocuk ve gençlere kendi terapistleri olma becerilerini öğreten problem-odaklı bir terapi şeklidir. Çocukların ve gençlerin, duygu-durumunu, kaygısını ve davranışını karışık ve işlevsel olmayan düşünceleri bularak değiştirmeye yardımcı olur. BDT, çocuklara karşılaştıkları problemle ilgili düşünceleri ve duygularını fark ettirerek çözüm geliştirmelerine ve etkili başa çıkma yollarını kazanmalarına yardımcı olmayı hedefler.
Oyun Terapisi; Oyun çocuğun dili, oyuncaklar çocuğun kelimeleridir. Çocuklar duygusal durumunu, ihtiyaçlarını ve isteklerini oyunlar yoluyla aktarırlar. Yine oyunlar yoluyla, çatışmalarını ve üzüntülerini çözerler. Oyun terapisinde terapist, çocuğun oyunundan yola çıkarak çocuğun problemlerini, duygularını ve tutumlarını keşfeder ve çocuğu bunlarla yüzleştirerek çocuğun yaşadığı sıkıntıları, güçlükleri, çatışmaları çözümlenmesine yardımcı olur. Oyun terapisi; 3-12 yaş aralığındaki çocukların kendilerini ifade edebilecekleri, risk alabilecekleri, sosyal kuralları ve sınırları öğrenebilecekleri ve yaşadıkları sorunlar ile başa çıkabilme yollarını keşfedebilecekleri güvenli bir ortam yaratır
Filial Oyun Terapisi; oyun terapisini ve aileyi bütünleştiren, anne-babalara oyun yoluyla çocuklarıyla ilişkilerini güçlendirmeyi ve sorunlara başa çıkma becerilerini geliştirmeyi öğreten psiko-eğitimsel bir yaklaşımdır. Filial oyun terapisinde, terapist anne-babalara çocuk merkezli oyun terapisi becerilerini nasıl uygulayacaklarını öğretirler. Dolayısıyla, filial oyun terapisi hem sorunun çözümüne yardımcı olan hem de ileride çıkabilecek problemlere karşı önleyici bir terapi programıdır.
Çocuk Odaklı Aile Terapisi; Çoğu zaman çocuk ve gençlerin yaşadığı problemler içinde bulundukları aile sisteminin etkisini taşımaktadır. Çocuk odaklı aile terapisi çocuk/genç ve ailesiyle yapılan yapılandırılmış ve sistematik bir terapi sürecidir. Çocuk ve gençlerde psikolojik sorunlar ve davranış problemlerinin çözümünde aile ile birlikte destek alınmasına olanak tanır.
Hangi Psikolojik Testlerden Yararlanılır?
0-6 Yaş Gelişim Tarama Testleri
Çocuk ve Ergenlerde Psikometrik Testler
Zeka Testleri
Çocuğuma Bir Psikologa Gideceğini Nasıl Açıklarım?
Çocuk ve ergenin içerisinde bulunduğu yaş dönemine göre bu sorunun cevabı değişmektedir. Temel olarak, aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir:
Açıklamak için sakin bir zamanı bekleyin. Çocuğunuz sizi kızdırdığında, üzdüğünde veya çocuğunuzla bir tartışma sonrasında psikologa neden gideceğinizi açıklamayın.
Neden psikologa gitmesi gerektiği konusunda dürüst ve açık olun. Sizi endişelendiren durumu çocuğunuza söyleyin. Örnek, “Son zamanlarda, arkadaşlarınla sorunlar yaşadığının farkındayım. Bu konuda bir uzmandan yardım almanın iyi olacağını düşünüyorum…”
Problem hakkında kimden yardım alınacağını çocuğa doğru bir şekilde aktarın.” Bir doktora/öğretmene/ablaya gideceğiz” yerine, bir “uzman”/“psikolog”dan yardım alacağınızı söyleyin. Bu kişiyi, çocuğun içinde bulunduğu durum hakkında konuşacağı ve bu durumla başa çıkma konusunda ona yardım edecek biri olarak tanımlayın.
Gençlerde; psikologa gitmenin onların kötü davranışından kaynaklanmadığının üzerinde durun ve terapide konuşulanların psikolog ve genç arasında gizli tutulacağını anlatın.
Çocuğunuza, psikolog ile çalışmanın bütün aileye olumlu bir katkısı olacağını belirtin. Böylece, çocuk problemli bir birey olarak ailede dışlanmamış olur.